تقسیم وعده های غذایی برای سالمندان

به گزارش آقای هویج به نقل از مهر، بابک دانش فرد، ضمن اشاره به این که بازه های زمانی ۳۰ سال اول را دوران رشد و نمو، ۳۰ تا ۴۰ سال دوران جوانی و ۴۰ تا ۶۰ سال را دوره میانسالی و پس از ۶۰ سالگی را دوره کهنسالی در نظر می گیریم، اظهار داشت: از دوران میانسالی به بعد یعنی سن ۴۰ سال به بالا افت حرارت بدن اتفاق می افتد یعنی حرارت پایه بدن کاسته می شود که در منابع طب ایرانی به آن حرارت غریزی گفته می شود؛ اگر بخواهیم ساده و قابل درک عنوان نماییم همان افت حرارت پایه بدن یا متابولیسم بدن است که منجر به کاهش توان و نیروی اعضا و دستگاههای مختلف بدن می شود و از میان سالی آغاز و تا ۶۰ سالگی بروز آن فاحش تر و علائمش بارزتر می شود و شرایطی را برای فرد بوجود می آورد که لازم است عزیزان سالمند با عنایت به این مساله یکسری نکات و تدابیر را بیشتر رعایت نمایند. یکسری موارد هم سفارش های عمومی است که همه افراد بایستی به آنها توجه داشته باشند اما در مورد سالمندان اهمیت آن بیشتر است بویژه نکاتی در مورد بیماری های دستگاه گوارش و تدابیری که مختص این بازه سنی است. وی ادامه داد: از دیدگاه طب ایرانی و حکمای بزرگ همچون ابن سینا علم حفظ الصحه یا دانش نگاهداشت تندرستی مقدم بر هر کار دیگری است، حتی در حوزه درمان هم اول از همه به اصول پیشگیری و اصلاح سبک زندگی و مخصوصاً تغذیه می پردازیم و پس از آن مراتب مختلف درمان طی می شود یعنی حفظ سلامتی هم هدف است و هم وسیله درمان. این اصول که به سته ضروریه مشهور است شامل وضعیت هوا، خوردنی ها و آشامیدنی ها، خواب و بیداری، ورزش و تحرک بدن، وضعیت روحی و روانی و بحث ورود و خروج مواد یا احتباس و استفراغ می شود که هرکدام مباحث مختلفی دارد و اصول مشترکی است برای حفظ سلامتی همه افراد. دانشفرد با اشاره به اینکه نخستین و مهم ترین بخش سبک زندگی تحرک است، اظهار داشت: برای اینکه عملکرد همه اعضای بدن در حالت طبیعی خود باشد و سلامت اعضای بدن حفظ شود باید همه افراد به این اصل توجه داشته باشند. حتی سالمندان هم از این قضیه مستثنی نیستند اما انتظار و توقعی که از این گروه سنی داریم همانند جوانان و حتی میانسالان نیست. وی افزود: نکته مهم با عنایت به شرایط این گروه سنی اینست که ورزش آنها در فواصل زمانی مختلف روز صورت گیرد و یک حرکت بدنی معتدلی را داشته باشند. یکی از رایج ترین سفارش هایی که میتوان به این گروه سنی کرد پیاده روی ملایم است بویژه برای کسانی که محدودیت های حرکتی دارند این گروه می توانند در فواصل زمانی ۵ الی ۱۰ دقیقه ای در طول روز ورزش کنند تا مشکلی برایشان ایجاد نشود و سفارش ما اینست که افرادی که محدودیت حرکتی دارند به هر صورتی که برایشان مقدور است حتی در حالت نشسته یا دراز کشیده حرکات کششی را انجام دهند تا حرارت مختصری در بدنشان ایجاد شود این خیلی به سلامت بدنشان کمک می نماید. این متخصص طب ایرانی اضافه کرد: سالمندان اگر به علت مشکلاتی همچون ضعف قوای بدنی و دردهای مفصلی که به اقتضای سن به آن گرفتار می شوند تحرکشان کم شود، بیشتر از سایر گروههای سنی به بیماری های گوارشی همچون سوءهاضمه و یبوست مبتلا می شوند چون که افت حرارتی که به صورت طبیعی و تدریجی با بالا رفتن سن اتفاق می افتد با کم شدن تحرک بدنی تشدید می شود به علت این که از نظر مزاجی سالمندان مزاج سرد و خشکی دارند که با یکسری رطوبت های اضافه در دستگاه گوارش و قسمت های مختلف بدن همراه می باشد و علت اصلی این مساله هم نقصان حرارت در دستگاه گوارش است. دانش فرد ضمن اشاره به این نکته که پیش از این که بدانیم چه چیزهایی می توانیم بخوریم و چه چیزهایی نباید بخوریم بحث چگونگی اهمیت دارد، یعنی رفتار ما در اصلاح تغذیه و رژیم غذایی چگونه است، بیان نمود: یکسری نکات کلیدی و در عین حال پیش پا افتاده وجود دارد که در بسیاری مواقع رعایت نمی گردد. در این خصوص به دو نکته مهم باید دقت کنیم، اول این که موقع غذا خوردن باید در کمال آرامش غذا را به خوبی و به دور از عجله و استرس و هیجانات روحی و روانی بجویم و هواسمان به غذا باشد نه این که در حین غذا خوردن مشغول کارهای دیگری باشیم چونکه در فرایند جذب غذا اثر منفی می گذارد و در سالمندان که مشکلات دندانی هم دارند تأثیرات منفی آن بیشتر است. نکته دوم پرهیز از درهم خوری است، یکی از اشکالات رایج ما سفره های رنگین است، این که همراه غذا نوشیدنی و سالادهای مختلف و دسرهای رنگارنگ مصرف می شود و سبب ایجاد نقص در هضم غذا می شود که خود زمینه ساز بیماری های دیگر است و به علت افت حرارت بدن سالمندان مشکلات بیشتری برایشان بوجود می آورد ازاین رو به صورت کلی در سالمندان از نیم ساعت قبل تا یک ساعت پس از غذا حتی الامکان از خوردن نوشیدنی ها، سالاد، دسر و…، پرهیز شود. این متخصص طب ایرانی افزود: خود سالمندان هم در بسیاری موارد اذعان می کنند که ما با درهم خوری گرفتار مشکل می شویم ازاین رو این گروه باید بیشتر از بقیه رعایت نمایند. علاوه بر این یک نکته هم هست که بیشتر مختص سالمندان است این که به علت ضعف دستگاه گوارش باید وعده های غذایی تقسیم شود و حجم غذا در هر وعده کاهش پیدا کند و در عین حال کیفیت غذا بالا باشد. ما به بعضی مقاطع سنی گاهی سفارش می نماییم که مدتی نهار را حذف نمایند یا سبک مصرف کنند اما به علت ضعف قوای جسمی سالمندان نمی توانیم این سفارش را به آنها داشته باشیم اما وعده های غذایی که حجم سنگینی دارند مناسب آنها نیست. دانش فرد در انتها اظهار داشت: به صورت کلی خوردن فست فود برای همه افراد بخصوص سالمندان ممنوع می باشد اما در عوض خیلی از انواع آبگوشت ها برایشان مفید می باشد البته با ادویه کم و همینطور برخی از سوپ ها مثل سوپ برنج و جو که با گوشت جوجه و کبک و گوشت های سبک پخته باشد مفید می باشد. افراط در ادویه برای سالمندان مشکل آفرین است بعضی از مواد غذایی همچون سیر و پیاز و زنجبیل در طب ایرانی به دارو نزدیک هستند و مصرفشان بویژه به صورت خام سفارش نمی شود و در سالمندان ایجاد مشکل می کند، سفارش می شود از این گونه مواد غذایی به صورت معتدل در غذاها استفاده گردد. در صورتیکه مشکل نفخ دارند غیر از عمل به سفارش ها، استفاده از زیره سبز در غذا و بعد غذا سفارش می شود.