درباره عفونت های بیمارستانی چه می دانیم؟
به گزارش آقای هویج عفونت های در رابطه با خدمات مراقبت سلامت (HCAI) هم اکنون به علت این که صرفاً در بیمارستان ها انجام می شود به نام قدیمی آن تحت عنوان عفونت های بیمارستانی نامیده می شود؛ این بیماری عفونتی است که براثر واکنش های سوء ناشی از وجود عامل عفونی یا سم حاصل از آن پدید می آید و بیمار در زمان پذیرش در بیمارستان به آن عفونت مبتلا نبوده و در دوره کمون آن هم نیست. این عفونت ها طی فرآیند مراقبت در بیمارستان یا سایر مراکز درمانی رخ می دهند.
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، این روزها که به دنبال مبتلاشدن به کرونا حجم مراجعات بیمارستانی بالا رفته است، افزایش آگاهی پیرامون مواردی مانند عفونت بیمارستانی هم اهمیت بیشتری یافته است. معیارهای تشخیصی عفونت های در رابطه با خدمات سلامت برمبنای تعاریف مرکز پیشگیری و کنترل بیماریهای آمریکا که مورد قبول سازمان جهانی بهداشت نیز است بررسی می شود.
عفونت های بیمارستانی یکی از مهم ترین عوامل تهدیدکننده ایمنی بیمار هستند که به عوارض مهمی همچون افزایش مرگ و میر، تاخیر در ترمیم زخم های جراحی، اشغال تخت های بیمارستانی، افزایش مدت زمان بستری، افزایش هزینه ها، افزایش مصرف آنتی بیوتیک ها، گسترش مقاومت میکروبی و بروز اثرات روانی بر بیماران و خانواده های آنان منجر می شوند.
هم اکنون هیچ کشوری نمی تواند ادعا کند که این مشکل را کاملا حل کرده است. بر طبق داده های برخی از کشورها، می توان تخمین زد که هر ساله صدها میلیون بیمار در سراسر جهان به HCAI مبتلا می شوند. بار HCAI در کشورهای کم درآمد و متوسط چندین برابر بیشتر از کشورهای پر درآمد است؛ این در حالیست که این عفونت ها در بیشتر موارد قابل پیشگیری بوده و برنامه های موثر کنترل عفونت می توانند انتشار این عفونت ها، مرگ و میر ناشی از آنها، مقاومت میکروبی و تحمیل هزینه ها را کاهش دهند.
تاریخچه عفونت بیمارستانی
سابقه عفونت های بیمارستانی از زمانی شروع می شود که برای مراقبت و درمان بیماران در قرن چهارم میلادی در نقاط مختلف دنیا بیمارستان تاسیس شد. هر چه تعداد بیمارستان ها، تعداد بخش های بستری و سرپایی، تنوع خدمات درمانی و تعداد بیماران افزایش می یافت اهمیت این عفونت ها هم بیشتر می شد؛ برای اینکه مبتلاشدن به این عفونت ها نه فقط سبب افزایش مرگ و میر و عوارض ناشی از آنها می شد بلکه با افزایش طول مدت بستری، هزینه های سرسام آوری را به بیمارستان و خانواده ها تحمیل می کرد. دانش امروز در مورد عفونت های بیمارستانی به سالهای شکل گیری مقدمات علم میکروبیولوژی در اوایل دهه 1840 میلادی برمی گردد.
در این سال ها “Ignoz semmel weis” نخستین فردی بود که در یک بیمارستان عمومی در وین متوجه میزان بالای مرگ و میر مادران در ضمن هفته های اول بعد از زایمان در اثر تب های ناشناخته شد. او دریافت که بین میزان این مرگ و میر در بخشی که دانشجویان پزشکی در آن حضور داشتند در مقایسه با بخشی که فقط توسط ماماها اداره می شد تفاوت چشمگیری وجود دارد. بنابراین، فرض کرد که باید ارتباطی بین دست های آلوده دانشجویان با این عفونت ها وجود داشته باشد. فرد دیگری که به شناخت عفونت های بیمارستانی کمک شایان توجهی کرد دکتر “Josef lister” بود که برای نخستین بار قبل از جراحی مبادرت به اسپری نمودن محلول های حاوی فنل بر روی زخم های باز جراحی نمود. این اقدام سبب کاهش میزان عفونت های زخم بعد از جراحی شد. البته چون این محلول ها سبب لطمه به دست جراحان می شد کم کم پوشیدن دستکش جراحی هم متداول شد که خود موسس اقدامی دیگر در جهت کاهش میزان عفونت های بیمارستانی بود.
وضعیت عفونت بیمارستانی در جهان
همزمان با افزایش جمعیت، افزایش تعداد بیمارستان ها و افزایش در تنوع خدمات درمانی و جراحی های مختلف خصوصاً افزایش پیوند اعضاء، افزایش طول عمر و امید به زندگی و افزایش طول عمر بیماران گرفتار نقص ایمنی، در سراسر جهان مشکل عفونت های بیمارستانی و به عبارت بهتر عفونت های ناشی از خدمات مراقبت _ سلامت (HCAI) به یک اولویت مهم سلامت تبدیل گشته است. همه ساله در دنیا بیش از 4.1 میلیون نفر به عفونت های بیمارستانی مبتلا شده و ۱۰۰ ها هزار نفر جان خودرا از دست می دهند. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، بطور کلی از هر 10 نفری که تحت مراقبت بهداشتی- درمانی قرار می گیرند، یک نفر به عفونت مبتلا می شود. بیش از 50 درصد عفونت های موضع زخم های جراحی می تواند ناشی از میکروب های مقاوم به آنتی بیوتیک باشد؛ در صورتیکه اقدامات مناسب پیشگیری و کنترل عفونت می تواند سبب کاهش حداقل 30 درصد از این عفونت ها شود.
سازمان جهانی بهداشت در گزارشی که برمبنای مروری نظام مند بر مقالات انتشار یافته "بین سالهای 1995 لغایت 2010 " و در مورد "عفونت های بیمارستانی"، میزان این عفونت ها را در کشورهای با درآمد بالا و در جمعیت مخلوط بیماران، 6/7 درصد گزارش کرده است. در گزارش های قبلی این سازمان میزان بروز عفونت های بیمارستانی در کشورهای توسعه یافته صنعتی ۵ تا ۱۱ درصد ذکر شده بود و این میزان در کشورهای درحال توسعه تا 25 درصد هم گزارش شده است.
در گزارش انتشار یافته توسط سازمان جهانی بهداشت، میزان بروز عفونت های بیمارستانی برای برخی از کشورها و برمبنای مقالات موجود، برآورد شده است. بر این اساس میزان بروز عفونت بیمارستانی در ایران 8.8 درصد برآورد شده است. طبق نتایج این مطالعه در اروپا عفونت های ناشی از خدمات مراقبت _ سلامت سبب 16 میلیون روز بستری اضافی و 37000 مرگ منتسب به این عفونت ها شده است.
برنامه های کنترل عفونت های بیمارستانی در اواخر دهه 1950 در آمریکا و در ابتدا جهت کنترل عفونت های استافیلوکوکی شروع شد و در دهه 1970 نظام ملی مراقبت عفونت های بیمارستانی تدوین و در کشورهای صنعتی دنیا تبدیل به یک شاخص تعیین کننده جهت ارزیابی کیفیت ارائه خدمات درمانی گردید. طبق دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت مراقبت عفونت های در رابطه با خدمات سلامت بعنوان یکی از اجزاء اساسی برنامه پیشگیری و کنترل عفونت است.
برنامه مراقبت عفونت های بیمارستانی در ایران از سال 1386 در اولین مرحله در 103 بیمارستان شروع و در ضمن 2 مرحله دیگر در سال 1390 و 1396 در تمامی بیمارستان های کشور به مرحله اجرا در آمده است.
هم اکنون نظام مراقبت عفونت های بیمارستانی در جمهوری اسلامی ایران 4 گروه اصلی عفونت های بیمارستانی را که از بیشترین شیوع در دنیا برخوردار می باشند مشتمل بر عفونت دستگاه ادراری (UTI)، عفونت تنفسی (PNEU)، عفونت جریان خون (BSI) و عفونت محل جراحی (SSI) و همین طور عفونت های وابسته به ابزار خصوصاً عفونت وابسته به کاتتر ادراری، عفونت وابسته به کاتتر وریدی مرکزی موقت و عفونت وابسته به ونتیلاتور که زیر مجموعه ای از 4 گروه اصلی عفونت است را شامل می شود.
شناسایی و ثبت اطلاعات مربوط به سایر گروه های عفونت های بیمارستانی شامل عفونت استخوان و مفصل، عفونت سیستم اعصاب مرکزی، عفونت سیستم قلبی عروقی، عفونت چشم-گوش-حلق-بینی و دهان، عفونت دستگاه گوارش، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی، عفونت دستگاه تناسلی و عفونت پوست و بافت نرم در سامانه کشوری نیز بلامانع است. هم اکنون برنامه مراقبت، فقط برای بیماران بستری اجرا می شود و گروه هدف بیمارانی هستندکه در مراکز درمانی شامل دولتی و خصوصی بستری می شوند.
چگونه از بروز عفونت بیمارستانی پیشگیری کنیم؟
بنابر اعلام مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، پیشگیری و کنترل عفونت های ناشی از ارائه خدمات _ مراقبت سلامت، یک موضوع چند تخصصی است و نیازمند بهره گیری از یک رویکرد نظام مند علمی و کار هماهنگ تیمی می باشد. پس بمنظور مراقبت، پیشگیری و کنترل عفونت های ناشی از ارائه خدمات _ مراقبت سلامت، می توان به اصول و احتیاط هایی شامل بهداشت دست، جداسازی بیماران در بیمارستان، مراقبت از کارکنان خدمات سلامت، مدیریت مواجهه شغلی و تزریقات ایمن اشاره نمود که کارکنان خدمات سلامت باید در زمان ارائه خدمات و مراقبت های سلامت رعایت نمایند که این موارد در راهنمای کشوری "اصول مراقبت از بیماران و کارکنان ارائه دهنده خدمات سلامت" برای استفاده کارکنان بطور کامل آموزش داده شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب