نسخه هایی كه با داروهای مشابه می پیچند!
آقای هویج: «آیا داروخانه دار اجازه دارد بدون اطلاع بیمار داروی مشابه را جایگزین داروی تجویزی توسط پزشك معالج كند و اصولاً مصرف داروی مشابه بجای داروی تجویزی در نسخ پزشكی اقدام درستی است یا خیر؟»
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «از چند ماه گذشته و با شدت گرفتن تحریم ها آن قدر شایعه، بهتان و ابهام در ارتباط با بازار دارویی كشور مطرح شده كه حالا بیماران نبود داروهای برند در داروخانه ها را به كمبودهای دارویی ربط می دهند. برخی بیماران از این كه داروی تجویز شده در نسخه پزشك معالج در داروخانه ها پیدا نمی گردد و داروخانه داران داروی مشابه را بجای داروی تجویزی توسط پزشك معالج تحویل آنها می دهند، ناراضی و گله مندند. آنها می گویند اخیراً داروخانه داران دارویی را كه پزشك در نسخه نوشته است تحویل بیمار نمی دهند و داروهای مشابه دیگر را جایگزین نسخه اصلی می كنند. نارضایتی بیماران بیشتر متوجه این مساله است كه آیا داروخانه دار اجازه دارد بدون اطلاع بیمار داروی مشابه را جایگزین داروی تجویزی توسط پزشك معالج كند و اصولاً مصرف داروی مشابه بجای داروی تجویزی در نسخ پزشكی اقدام درستی است یا خیر؟ این مساله تازه ترین نوع اعتراض و مشكلی است كه این روزها بیماران و خانواده هایشان كه به دنبال دارو هستند با آنها روبه رو می شوند. كمبودی كه بنا به اعلام وزارت بهداشت واقعی نیست و در آماری كه رئیس سازمان غذا و دارو اعلام نموده است الان تنها ۲۱ قلم دارو گرفتار كمبود شده است علاوه بر این فعالان حوزه داروسازی كشور نیز معتقدند این كمبودها طبیعی است و درباره كمبود داروهای بیماری های خاص همچون تالاسمی، هموفیلی، دیالیزی، كلیوی، بیماری های صعب العلاج و... نیز حتی یك مورد كمبود دارویی چه داروی داخلی و چه خارجی در كشور وجود ندارد.
وزارت بهداشت قبل تر و همزمان با آغاز تحریم ها تدارك ویژه ای را برای دور زدن تحریم ها و تأمین داروهای مورد نیاز بیماران اندیشیده بود. علاوه بر این و برمبنای اعلام وزارت بهداشت، ۹۶ درصد داروهای مصرفی در كشور تولید داخل است كه از این میزان ۵۰ درصد داروها از مواد اولیه شان گرفته تا بسته بندی نهایی داخل كشور ایجاد می شود و ۵۰ درصد مابقی نیز تنها مواد مؤثرشان وارداتی است و فرمولاسیون و محصول نهایی دارو در داخل تولید می شود.
با این تفاسیر مشكل اصلی بیماران در تأمین برخی نسخه های دارویی از كجا ناشی می شود؟ چرا بعضی از بیماران ادعا می كنند نسخه حاوی دستور دارویی پزشك معالجشان در داروخانه ها یافت نمی گردد و داروخانه دار داروی مشابه را گاهی وقت ها بدون اطلاع آنها جایگزین نسخه اصلی می كند؟
نسخه های برند كمبود كاذب را در بازار به وجود آورده است
رئیس انجمن علمی داروسازان ایران با اشاره به این كه روزانه هزاران نسخه دارویی در كشور پیچیده میشود و این مشكل اتفاق معمولی نیست، در این زمینه به «ایران» این گونه توضیح می دهد: باید این مشكل را ریشه ای بررسی كرد. در سال های گذشته و از اوایل سال ۱۹۸۰ اجازه واردات به داروهایی با برندهای خاص كه مشابه شان در ایران نیز ساخته می شد، داده شد. از آن زمان تابحال داروهای برند به سبب تبلیغات زیاد توانستند سهم عمده ای از بازار دارویی كشور را بگیرند. هم اكنون و در امتداد پشتیبانی از صنعت داروسازی ملی و به سبب تخصیص ارز دولتی به داروهای وارداتی، سیاستگذاران دارو تصمیم گرفتند مانع واردات داروهای خارجی شوند كه مشابه شان در داخل ایجاد می شود.
تأكید دكتر سیدحمید خویی بر این نكته است كه به سبب ممنوعیت واردات داروهای برند و خارجی، داروساز داروی مشابه را جایگزین داروهای برند نسخه شده توسط پزشك معالج می كند و به همین خاطر بیمار تصور می كند دارویش در بازار پیدا نمی گردد.
به گفته او نظام دارویی ایران نظام ژنریك است. یعنی مبتنی بر اسم علمی داروست نه برند خاص. ۴۰سال است بازار دارویی ایران برمبنای ژنریك مدیریت می شود. در این شرایط هنوز برخی پزشكان اصرار بر تجویز برندهای خاص دارو دارند. در صورتیكه همان داروی برند با همان تركیب و فرمول یكسان در بازار دارویی وجود دارد. پزشكانی كه به بیمارانشان تاكید دارند حتما نسخه داروهای برند را تهیه كنند بیمار را به زحمت می اندازند و به صورتی تصور كمبود كاذب دارو را در بازار ایجاد می كنند.
رئیس انجمن داروسازان ایران می گوید: این كه داروخانه داران هنگام پیچیدن نسخه به بیمار می گویند: «مشابه داروی نسخه شده را داریم.» این مشابه نیست بلكه خود دارو است. برای مثال ممكنست پزشك استامینوفن را با نام تجاری خاصی در نسخه بیمار بنویسد چنان كه داروخانه استامینوفن برند را نداشته باشد قرص استامینوفن ژنریك را به بیمار سفارش می كند در صورتیكه این پیشنهاد به معنای مصرف داروی مشابه نیست بلكه خود دارو است ولی چون داروخانه ها برند خاص برخی داروها را ندارند بجای استفاده از عناوین تجاری دارو، همان دارو را منتها با اسم علمی اش به بیمار تجویز می كنند.
دكتر خویی با اشاره به جدی بودن تحریم ها و سخت تر شدن شرایط برای تولید و تهیه دارو از بازارهای جایگزین عنوان می كند: برمبنای سیستم رصد و پایش داروها كه به صورت روزانه انجام و هفتگی گزارش می شود، با كمبود ۲۱ قلم داروی خارجی در بازار دارویی كشور مواجه هستیم. البته او تاكید می كند كه ۲هزار و ۷۰۰قلم داروی مورد نیاز بیماران در بازار دارویی كشور دردسترس است و كمبود جدی درباب داروهای ژنریك و برندهای ژنریك ساخت داخل نداریم.
او بی توجهی به موقعیت خاص بازار دارویی را كه تحت تأثیر شدید تحریم ها قرار دارد دلیل بعضی از كمبودها در بازار می داند و می گوید: با توجه به این كه دولت برای تأمین داروی بیماران تحریم ها را دور می زند و از مجراهای مختلفی داروهای خاص را وارد میكند اما با توجه به این در شرایط فعلی بعضی از كشورهایی كه در اوج تحریم ها با ما همكاری داشتند ارتباط شان را قطع می كنند.
رئیس انجمن داروسازان علمی ایران در ادامه از تحریم بازار دارویی ایران توسط كره جنوبی خبر می دهد و می افزاید: اخیراً كره جنوبی نیز رسماً بازار واردات دارو و مواد اولیه دارو به ایران را تحریم كرد بااینكه كره جنوبی به لحاظ تعداد داروهای وارداتی و مواد اولیه دارویی بازار بزرگی نیست اما قسمتی از داروهای اساسی و خاص از كره جنوبی وارد می شد. هر چند معتقدیم تحریم كشورمان توسط این كشور نیز تأثیر مهمی در بازار ایران نخواهد گذاشت اما تأمین كشور جایگزین برای واردات مواد اولیه دارو و برخی داروهای اساسی در شرایط تحریم و در كوتاه مدت امری دشوار است. تعداد ۲ قلم دارویی كه از كره جنوبی وارد می شد تولید داخلی ندارند.
او در همین زمینه عنوان می كند: اصطلاح داروی مشابه به معنای كمبود اقلام دارویی نیست. كمبود واقعی وقتی به وجود می آید كه ماده اولیه دارو وجود نداشته باشد. مثلاً اگر بگوییم در بازار داروی وارفارین نیست زمانی كمبود واقعی خواهد بود كه ماده اولیه تولید وارفارین وارد نشود و تكنولوژی و دانش تولید آن در كشور وجود نداشته باشد چنانچه وارفارین با نام علمی در بازار وجود داشته باشد و داروساز، دارو با اسم علمی و نه برند را به بیمار سفارش كند نمی توان اسم این را كمبود گذاشت.
دكتر خویی در پاسخ به این كه آیا داروخانه دار مجاز است بدون اطلاع بیمار بجای داروی نسخه شده داروی مشابه را به بیمار تحویل دهد؟ عنوان می كند: داروساز موظف است اگر فرآورده یا دارویی به بیمار بدهد كه قسمتی از دارو یا همه تركیبات دارو متفاوت از نسخه نوشته شده باشد اولاً باید با پزشك هماهنگ كند ثانیا باید به بیمار اعلام كند در واقع داروساز اجازه جایگزین كردن دارو بجای داروی دیگر بدون اجازه پزشك را ندارد.
او به نكته دیگری هم اشاره می كند: گاهی مشاهده می شود برخی داروهای گیاهی ساخت ایران پس از مدتی در بازار دارویی كمیاب می شوند كه عموماً به سبب آن است كه تولید دارو برای كارخانه سازنده مقرون به صرفه نبوده اما باید توجه داشت كه بیشتر داروهای گیاهی را می توان با داروی مشابه دیگر جایگزین كرد.
تأكید فعالان حوزه دارو بر تولید داروهای برند ژنریك
فعالان حوزه داروسازی این اطمینان را به مردم می دهند كه با وجود همه فشارهایی كه در یك سال و نیم گذشته به بدنه داروسازی كشور وارد شده وضعیت دارو در ایران حالت طبیعی خودرا پیدا كرده و كمبود ۲۱ قلم دارو همیشه وجود داشته است. تنها اتفاقی كه افتاده جلوی واردات یك سری برندهای خاص دارو گرفته شده و كسانی كه اصرار به تجویز داروی برند دارند نبود داروهای برند را بعنوان كمبود دارو قلمداد می كنند.
عضو انجمن اقتصاد دارویی نیز درباره داروهایی كه با نام برند در نسخه نوشته می شود اما بیمار داروی ژنریك تحویل می گیرد، می گوید: كمبودهای دارویی تا حد زیادی كنترل می شود ولی بعضاً به دلیلهای مختلف و مشكلات نقل و انتقال پول ناشی از تحریم ها نمی توانیم پول را انتقال دهیم و كشور گرفتار كمبود می شود. در این حالت یا خط تولید كمپانی گرفتار مشكل می شود یا كمپانی خط را تعطیل می كند یا این كه نمی توانند تحریم ها را دور بزنند. با توجه به این برخی پزشكان اقلامی را می نویسند كه در بازار نیست.
به گفته دكتر سید حسام الدین شریف نیا، بخش كوچكی از این نسخه های كمیاب به خاطر كمبود دارویی است اما گاهی چون پزشك بر برند خاص تاكید دارد و دارو را خارج از لیست دارویی كشور تجویز می كند در این حالت داروساز طبق قانون می تواند با مشورت پزشك داروی مشابه جایگزین داروی اصلی نسخه شده تحویل بیمار دهد. یعنی ممكنست داروی برند را با داروی ارزان تر تعویض كند. گاهی كمبود مواد دارویی به خاطر صنعت دارو است. یعنی ممكنست تولید یك قلم دارو برای تولید كننده داخلی به صرفه نباشد و خط تولید دارو را تعطیل كنند.
فعالان حوزه داروسازی كشور معتقدند بااینكه نظام دارویی كشور ژنریك است ولی دیر یا زود باید به سمت برند ژنریك حركت نماییم. اتفاقی كه در چند سال قبل مورد توجه خیلی از تولیدكنندگان دارو قرار گرفته است؛ چونكه این واقعیتی است كه كیفیت داروهای تولیدی در كارخانه های مختلف با هم متفاوت است و بنا بر این كارشناسان حوزه اقتصاد دارویی بر برندینگ داروهای ژنریك ساخت ایران تاكید دارند و این كه از یك طرف نمی توان با برند شدن برخی محصولات ژنریك در كشور جلوگیری كرد و از جانب دیگر در خیلی از موارد مردم حتی نسبت به شكل ظاهری، رنگ دارو و شركت تولید كننده آن حساس هستند و ترجیح می دهند از دارویی مشخص استفاده كنند كه این خود نوعی برندینگ است.»
منبع: آقای هویج
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب