حفاظت مشارکتی، کلید حفظ و احیای غارها
به گزارش آقای هویج، مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اظهار داشت: حفاظت موثر از مناطق کلیدی و زیستگاه های حساس و شاخص نظیر خیلی از غارها، اهمیت زیادی در تأمین نیازهای منطقی نسل های امروز و آینده دارد.
به گزارش آقای هویج به نقل از ایسنا محمدرضا اشرف زاده اظهار داشت: در جهت اهداف روز ملی غار پاک، در سالهای گذشته همزمان با این مناسبت، اقدامات موفقیت آمیزی چون پاکسازی برخی از غارهای مقصد گردشگری کشور صورت گرفت که بازتاب خبری گسترده ای هم در رسانه ها داشت.
او افزود: انتظار می رود این مناسبت امسال هم مورد توجه قرار بگیرد. ادارات کل حفاظت محیط زیست استان ها با همکاری انجمن غار و غارشناسی، علاوه بر مبادرت به پاکسازی برخی از غارهای موجود در استان به ارتقای سطح آگاهی مردم، جوامع محلی و گردشگران در زمینه اهمیت تنوع زیستی غارها و منابع آبی آنها و برنامه ریزی در زمینه استفاده از ظرفیت حفاظت مشارکتی در محافظت از اکوسیستم های حساس و مهم غارها بپردازند.
اشرف زاده در پاسخ به اینکه چه نکات حفاظتی باید در مورد غارها مد نظر قرار گیرد، اظهار داشت: تمرکز بر استفاده از ظرفیت حفاظت مشارکتی، نظارت و پایش مستمر غارها بخصوص غارهای توریستی، تهیه و تکمیل پایگاه های داده ای و اطلاعاتی غارها، شناسایی و اولویت بندی غارها از نظر حفاظتی، تعیین ظرفیت برد غارهای توریستی، محافظت از تنوع زیستی و فیزیکی غار و محافظت از منابع آبی همچون این نکات حفاظتی است.
مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اضافه کرد: فعالیتهای گردشگری فراتر از ظرفیت برد غارها، فعالیتهای ورزشی، آلودگی محیط زیست، توسعه مناطق شهری، روستایی و صنعتی، توسعه کشاورزی، راه اندازی سدها و راه سازی، تخریب جنگلها و مراتع، استخراج معادن، برداشت بی رویه آب های زیرزمینی، جمع آوری و تجارت غیرقانونی گونه های غارزی، نمونه بـرداری غیراصولــی به منظور فعالیتهای پژوهشی، ورود گونه های غیربومی، تخریب استالاکتیت ها و استالاگمیت ها و ایجاد سر و صدا همچون مهم ترین عوامل تخریب غارها به شمار می روند.
وی ادامه داد: سال جاری، پانزدهمین روز غار پاک با شعار «حفاظت مشارکتی، کلید حفظ و احیاء غارها» گرامی داشته می شود و از تمام حافظان محیط زیست و دوستداران طبیعت دعوت می شود با رعایت اصول حفاظت پایدار غارها، در این رویداد مهم مشارکت کنند.
اشرف زاده در ادامه اظهارکرد: حفاظت موثر از مناطق کلیدی و زیستگاه های حساس و شاخص نظیر خیلی از غارها، اهمیت زیادی در تأمین نیازهای منطقی نسل های امروز و آینده دارد. برخی از غارهای مهم و حساس کشور در محدوده مناطق حفاظت شده قرار دارند. بر مبنای ماده ۹ آئین نامه مدیریت، حفاظت و بهره برداری از غارهای کشور، مسؤولیت محافظت از غارهای موجود در مناطق چهارگانه و میراث طبیعی جهانی بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست و تابع قوانین و ضوابط حاکم بر مناطق یاد شده است.
مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی تصریح کرد: مناطق چهارگانه یا مناطق حفاظت شده، با عنایت به اثربخشی شان بعنوان ابزاری ضروری برای حفاظت شناخته می شوند. با این وجود خیلی از مسائل و چالش های آنها همچنان پابرجا است. مفاهیم، قوانین، و حاکمیت پیرامون مناطق حفاظت شده نتایج زمینه های اجتماعی هستند. با عنایت به تکامل دانش علمی، حقوق بشر و تقاضاهای متنوع، توسعه نگاههای جدید برای تحقق وظایف آنها ضروریست.
اشرف زاده اضافه کرد: پژوهش های مختلف در سطح جهان بر اهمیت مناطق حفاظت شده در محافظت از تنوع زیستی تاکید می کنند اما این پژوهشها در مورد محدودیت های حاکم بر استراتژی های فعلی حفاظت در پاسخ به انتظارات بازیگران اجتماعی، نیازهای گروههای اجتماعی صدمه پذیر و تقاضاهای درحال تغییر اخطار می دهند ازاین رو بهبود مفاهیم مدیریتی و حکمرانی برای ارتقای ارتباط بین جامعه و طبیعت ضروری به نظر می آید. مفهوم «حفاظت مشارکتی» بعنوان یک رویکرد ابزاری برای پیشبرد اهداف استراتژی های حفاظتی فراگیر و مؤثر پیشنهاد شده است.
وی خاطرنشان کرد: حفاظت مشارکتی، مفهومی است که برای در نظر گرفتن اهمیت تلاشهای ترکیبی مدیران، جوامع، دانشمندان، کارآفرینان و سایر گروههای اجتماعی ابداع شده است. این مفهوم در اینجا بعنوان راهی برای دستیابی به سیستم های عادلانه، فراگیر و موثر در مدیریت و حفاظت زیستگاه ها و مناطق حفاظت شده پیشنهاد شده است.
اشرف زاده با اشاره به اینکه غارها از جنبه های مختلف همچون باستانشناسی، آبشناسی و تأمین آب، زیست شناسی، زمین شناسی، اقلیم شناسی، گردشگری و اقتصادی دارای اهمیت هستند، اظهار داشت: خفاش ها با بیشتر از ۱۴۰۰ گونه، حدود ۲۰ درصد از گونه های پستانداران جهان را شامل می شوند و غارها زیستگاه یا میزبان اصلی خفاش ها هستند. خفاش های حشره خوار در سطح جهان، نقش بسیار مهم و کلیدی در کنترل جمعیت حشرات آفت در سیستم های کشاورزی را دارند. خفاش ها علاوه بر ارزش ذاتی برای تنوع زیستی جهان، خدمات اکوسیستمی متنوعی از جنبه های بوم شناختی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراهم می کنند. خفاش ها بعنوان مصرف کننده اصلی حشرات شبانه، حشرات آفت کشاورزی را مورد تغذیه قرار می دهند و خدمات سالانه آنها به صنعت کشاورزی میلیاردها دلار ارزیابی شده است.
وی ادامه داد: در یک پژوهش علمی اخیر در استرالیا ارزیابی شده است که یک جمعیت از خفاش ها می تواند بین ۷۷ تا ۱۱۹ تن حشره آفت به نام کرم غوزه پنبه (Helicoverpa armigera) را از محصولات پنبه در طول فصل رشد در یک سال حذف کند. قابل توجه است که گونه های مختلف خفاش ها آفات مختلف حشرات را مصرف می کنند که این مورد لزوم محافظت از تنوع خفاش ها را در اکوسیستم های کشاورزی برجسته می کند. نتایج چنین مطالعاتی انگیزه بیشتری را برای کشاورزان بوجود می آورد که در مدیریت و حفاظت زیستگاه های خفاش ها مشارکت داشته باشند و از خفاش ها در جهت کنترل طبیعی آفات محصولات شان بهره مند شوند. علاوه بر این خفاش های شهدخوار و میوه خوار خدمات اکوسیستمی را با گرده افشانی گیاهان و پراکندگی دانه ها انجام می دهند.
مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی افزود: خفاش ها نقش مهمی در سلامت اکوسیستم ها دارند. امروزه بازسازی و احیای اکوسیستم ها به یک اولویت اصلی تبدیل گشته است. خفاش های میوه خوار به علت توانایی و پتانسیل آنها در پراکندگی طبیعی بذرها، بعنوان عوامل بالقوه برای تسهیل احیا و بازسازی جنگلها در زیستگاه های تخریب شده مورد مطالعه قرار گرفته اند.
وی اافزود: در حالیکه پایش اکوسیستم ها اهمیت ویژه ای در برنامه های مدیریتی دارد، پایش غارها با پیچیدگی هایی مواجه می باشد. در حالیکه استفاده از علومی نظیر سنجش از دور در پایش تغییرات اکوسیستم ها اهمیت زیادی دارد، اکوسیستم های زیرزمینی مانند غارها را نمی توان به صورت مستقیم با استفاده از چنین علوم و ابزارهایی پایش کرد ازاین رو چالش مهمی در زمینه درک این که چگونه الگوهای تنوع زیستی در غارها امکان دارد تغییر کرده باشند و چگونه امکان دارد این الگوها به صورت مؤثرتری مدیریت شوند، وجود دارد. بنابراین برنامه ریزی های هدفمند و کارآمد در جهت پایش اکوسیستم های غار از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست اشرف زاده در انتها اظهارکرد: غارها بعنوان اکوسیستم های منحصربه فرد، مکانهای کلیدی برای تاریخ بشر هستند. غارها با عنایت به پایداری و ثبات شرایط منحصر به فردشان می توانند اطلاعات ارزشمندی را در زمینه شیوه بهره برداری از آنها توسط پیشینیان عرضه کنند همینطور شاخصی از اقلیم محلی و پوشش گیاهی و حیات جانوری باشند ازاین رو با عنایت به توانمندی و پتانسیل های مختلف غارها، استفاده از ظرفیت حفاظت مشارکتی در مدیریت، حفاظت و بهره برداری از غارها بعنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می آید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب